Οι αριθμοί δεν λένε ποτέ ψέματα ούτε υπερβάλλουν, λέει στη συνέντευξη που παραχώρησε στο Capital.gr ο Paul Skehan γενικός διευθυντής του SpiritsEurope (Ένωση Παραγωγών Αλκοολούχων Ποτών Ευρώπης) που βρέθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Αθήνα.
Σύμφωνα με τον ίδιο η υπερφορολόγηση έχει τροφοδοτήσει το λαθρεμπόριο, έχει ενισχύσει την παραοικονομία και τη φοροδιαφυγή ενώ δεν έχει αποδώσει στο κράτος τα αναμενόμενα έσοδα τα οποία συρρικνώθηκαν. Ο ίδιος λέει ότι για να έρθουν επενδύσεις απαιτείται η δημιουργία ενός σταθερού, απλού και αποτελεσματικού φορολογικού πλαισίου.
Συνέντευξη στην Αλεξάνδρα Γκίτση
Η Ελλάδα έχει προχωρήσει τα τελευταία χρόνια σε ένα σερί αυξήσεων σε επίπεδο φορολογίας. Έχετε εικόνα πώς αυτές οι αυξήσεις έχουν επηρεάσει τον κλάδο, τα κρατικά έσοδα, τις θέσεις απασχόλησης, τις επενδύσεις και την κατανάλωση;
Θεωρώ ότι οι περισσότεροι παραδέχονται πως η Ελλάδα έχει αναγκαστεί να υποστεί τεράστιες αλλαγές τα τελευταία χρόνια και πως αυτή η τιτάνια προσπάθεια εκ μέρους των ανθρώπων της έχει αρχίσει πλέον να αποδίδει καρπούς, καθώς η χώρα βλέπει σημάδια ανάκαμψης. Κατά τη διάρκεια αυτής της μεταβατικής περιόδου, αρκετά συχνά έχουν χρησιμοποιηθεί φορολογικά μέτρα με σκοπό τη δημοσιονομική εξυγίανση. Κρίνοντας, ωστόσο, εκ του αποτελέσματος μπορεί κανείς να ισχυριστεί αναμφισβήτητα ότι η υπερβολική φορολόγηση –όπως στην περίπτωση των αλκοολούχων ποτών– έχει αποδειχθεί αναποτελεσματική. Στην περίπτωση των αλκοολούχων ποτών, ειδικότερα, η υπερφορολόγηση έχει τροφοδοτήσει το λαθρεμπόριο, έχει ενισχύσει την παραοικονομία, τη φοροδιαφυγή και την παραβατική συμπεριφορά γενικότερα. Σε αυτό το πλαίσιο, η νόμιμη διάθεση αλκοολούχων ποτών καταγράφει πτώση 45,7% μέσα σε έξι χρόνια, δεδομένου ότι σημαντική μερίδα των καταναλωτών έχει στραφεί σε προϊόντα με χαμηλότερη ή μηδενική φορολόγηση. Ως εκ τούτου, η φορολογία στα αλκοολούχα ποτά δεν έχει αποδώσει στο Κράτος τα αναμενόμενα έσοδα, τα οποία συρρικνώθηκαν από 348,76 εκατ. ευρώ το 2011 σε 272,4 εκατ. ευρώ το 2015. Συνολικά, οι διαδοχικές αυξήσεις φόρου έχουν οδηγήσει στη γενικότερη συρρίκνωση του κλάδου. Επιπλέον, οι φόροι έχουν επηρεάσει αρνητικά την ανταγωνιστικότητα του τουρισμού, ενώ έχουν οδηγήσει σε αύξηση της ανεργίας αφού 27.000 θέσεις εργασίας έχουν χαθεί στην ευρύτερη αλυσίδα διανομής από το 2009.
Η ευρωπαϊκή βιομηχανία αλκοολούχων υποστηρίζει, επί της αρχής, τη δίκαιη φορολόγηση. Οι αυξήσεις, όμως, που έχει βιώσει η Ελλάδα τα χρόνια της κρίσης δεν μπορούν να θεωρηθούν δίκαιες ούτε αποδοτικές. Όταν οι φόροι υπερβαίνουν ορισμένα όρια, τότε γίνονται αναποτελεσματικοί – όπως άλλωστε φαίνεται ξεκάθαρα στην περίπτωση της Ελλάδας.
Αληθεύει ότι το επίπεδο της φορολογίας των αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα συγκαταλέγεται μεταξύ των υψηλότερων στην Ευρώπη;
Ναι, είναι αλήθεια. Η Ελλάδα κατέχει την 6η υψηλότερη θέση μεταξύ των 28 κρατών-μελών της ΕΕ σε απόλυτα μεγέθη, τον υψηλότερο φόρο κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών στην Ευρώπη των 28 συγκριτικά με το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα, και μακράν τον υψηλότερο ειδικό φόρο κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών μεταξύ των γειτονικών ευρωπαϊκών χωρών, αλλά και των ανταγωνιστών της στον τουρισμό. Εν μέσω κρίσης, ο EΦΚ στα αλκοολούχα ποτά αυξήθηκε κατά 125% σημειώνοντας 4 διαδοχικές αυξήσεις από το 2009.
Οι αριθμοί δεν λένε ποτέ ψέματα ούτε υπερβάλλουν: Ο ΕΦΚ στα αλκοολούχα στην Ελλάδα είναι κατά 43% υψηλότερος από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέσον όρο, κατά 102% υψηλότερος από το μέσο όρο των 15 τουριστικά ανταγωνιστικών γειτονικών κρατών της Ελλάδας, αλλά και περίπου 450% υψηλότερος από τη Βουλγαρία – φορολογική διαφορά που οδηγεί σε αύξηση του λαθρεμπορίου. Αρκεί να αναφέρουμε ότι ο φόρος κατανάλωσης και ο ΦΠΑ στην Ελλάδα συνιστούν το 64% της λιανικής τιμής μιας τυπικής φιάλης αλκοολούχου ποτού. Δεν είναι λοιπόν να απορεί κανείς που η βιομηχανία αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα αγωνίζεται να δημιουργήσει πραγματική αξία για την ελληνική οικονομία, και βλέπει τη συμβολή της σε επίπεδο φορολογίας και απασχόλησης να μειώνεται κατακόρυφα.
Πιστεύετε ότι η Ελλάδα αποτελεί ελκυστικό επενδυτικό προορισμό;
Η Ελλάδα έχει εδραιώσει την πορεία της προς την ανάκαμψη κερδίζοντας σταδιακά την εμπιστοσύνη. Επενδύσεις αυτού του είδους αναμένεται να αναζωογονήσουν την οικονομία σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο∙ να προσφέρουν θέσεις απασχόλησης∙ και να δημιουργήσουν περαιτέρω ανάπτυξη μέσω του πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος. Υπάρχουν απτά σημάδια ανάκαμψης, απαιτούνται ωστόσο πολύ περισσότερα βήματα υπό τη μορφή παροχής κινήτρων –κυρίως σε ό,τι αφορά τη δημιουργία ενός σταθερού, απλού και αποτελεσματικού φορολογικού πλαισίου.
Είμαι βέβαιος ότι η Ελλάδα θα προσελκύσει πολύ περισσότερους επενδυτές εάν συνεχίσει με την ελάφρυνση της γραφειοκρατίας και καταστήσει το ρυθμιστικό της περιβάλλον πιο φιλικό στις επιχειρήσεις, ώστε να συμβάλλουν στην απελευθέρωση της λανθάνουσας αναπτυξιακής δυναμικής της χώρας.
Ποια είναι η επόμενη μέρα του κλάδου σας σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον;
Η ευρωπαϊκή παραγωγή αλκοολούχων ποτών, μολονότι σαφώς ριζωμένη στην παράδοση και την κουλτούρα των ευρωπαϊκών χωρών, πωλείται σε όλο τον κόσμο. Με την κατανάλωση μάλιστα να μειώνεται στην Ευρώπη, το εξωτερικό εμπόριο αποτελεί έναν ζωτικής σημασίας μοχλό ανάπτυξης για τους Ευρωπαίους ποτοποιούς, οι οποίοι π.χ. οικοδομούν νέα αποστακτήρια στη Σκωτία και την Ιρλανδία για να καλύψουν τη ζήτηση των καταναλωτών για ουίσκι. Κινητήριος δύναμη της ηγεσίας μας είναι σαφώς η μεγάλη έμφαση που δίνουμε στην καινοτομία. Η επόμενη μέρα, θα χαρακτηρίζεται από συνεχή καινοτομία σε συνδυασμό με την επιδίωξη συνεργειών μεταξύ της βιομηχανίας αλκοολούχων ποτών και συναφών κλάδων, είτε πρόκειται για την ψυχαγωγία και τον τουρισμό είτε για άλλους παραγωγούς οινοπνευματωδών ποτών.
Πιστεύετε πως οι εμπορικές συμφωνίες μεταξύ της ΕΕ με τη Ν. Αφρική, τον Καναδά και τις ΗΠΑ, είναι προς όφελος του κλάδου σας;
Δραστηριοποιούμαστε επιχειρηματικά στην παραγωγή αλκοολούχων ποτών, και για εμάς, όπως και για τους οινοπαραγωγούς, η προστασία της Γεωγραφικής Προέλευσης είναι πολύ σημαντική. Σύμφωνα με δεδομένα που είχε δημοσιεύσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα 2/3 –σε συνολική αξία– των εξαγωγών εκτός της ΕΕ αφορούν σε κάποια από τα 200+ Γεωγραφικής Προέλευσης ευρωπαϊκά προϊόντα μας. Σε κάθε Συμφωνία Ελεύθερης Συναλλαγής που διαπραγματευόμαστε έχουμε στόχο να εξασφαλίζουμε την προστασία της ευρωπαϊκής Γεωγραφικής Προέλευσης. Για παράδειγμα, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ (TTIP), η ΕΕ έχει υποβάλει έναν κατάλογο με τις ονομασίες αλκοολούχων ποτών που πρέπει να προστατευθούν, συμπεριλαμβανομένου του διάσημου ελληνικού “Ούζου”.
Οι Συμφωνίες Ελεύθερης Συναλλαγής είναι απαραίτητες στον κλάδο, καθώς αποσκοπούν στην κατάργηση των τελωνειακών δασμών, βάζουν τέλος στις διακρίσεις και τα εμπόδια που ορθώνονται συχνά στα εισαγόμενα προϊόντα, ενώ προστατεύουν και την Γεωγραφική Προέλευση. Το 2015, οι εξαγωγές της ευρωπαϊκής βιομηχανίας αλκοολούχων ποτών εκτός ΕΕ ξεπέρασαν τα 10 δισ. ευρώ, ποσό διπλάσιο σε σχέση με 10 χρόνια πριν. Και στην Ελλάδα έχει σημειωθεί, μάλιστα, παρόμοια τάση με αύξηση των εξαγωγών από τα 15 εκατ. ευρώ το 2005 στα 25 εκατ. ευρώ το 2015.
Έχει, ωστόσο, σημασία να τονίσουμε ότι οι εθνικές κυβερνήσεις και η ΕΕ οφείλουν να επιδείξουν πολιτική βούληση και να μεταχειριστούν κατάλληλα μέσα και πόρους, ώστε να εφαρμόζουν τις συμφωνίες μετά το πέρας των διαπραγματεύσεων και κατά τόπους επικυρώσεων, για να είναι σε θέση να επωφεληθούν πλήρως από αυτές τις Συμφωνίες Ελεύθερης Συναλλαγής.
Προτού κλείσουμε με την ερώτηση αυτή, επιτρέψτε μου να υπογραμμίσω ότι ορθώς αναφέρατε την Ν. Αφρική που πράγματι συνιστά μία από τις μεγαλύτερες εξαγωγικές αγορές για τα ευρωπαϊκά αλκοολούχα ποτά στην Αφρική, ενώ βρίσκεται στην 8η θέση συνολικά των εξαγωγικών μας αγορών παγκοσμίως. Υπάρχουν επομένως μακροπρόθεσμες ευκαιρίες ανάπτυξης εκεί, όπως και σε άλλες περιοχές της υποσαχάριας Αφρικής .
Ένα βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα κράτη αλλά και ο κλάδος σας, είναι το λαθρεμπόριο. Έχετε υπολογίσει ποιο είναι το κόστος για τις εταιρείες, τα κρατικά έσοδα, και τις θέσεις απασχόλησης;
Αληθεύει ότι το λαθρεμπόριο αλκοολούχων ποτών επηρεάζει τον κλάδο μας περιορίζοντας την ανάπτυξη, τις επενδύσεις και την απασχόληση. Επίσης, μειώνει τα φορολογικά έσοδα που τα δημόσια ταμεία, με την Ελλάδα να αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Πιστεύουμε ότι το κόστος της απώλειας ανέρχεται σε δισεκατομμύρια ευρώ, δεν διαθέτουμε όμως ακριβή στοιχεία για τα φαινόμενα λαθρεμπορίου που απαντούν παντού στην Ευρώπη, αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο. Κατά την εκτίμηση του ΟΟΣΑ, το 30% της παγκόσμιας κατανάλωσης αλκοόλ προέρχεται από την παράνομη αγορά. Αυτό είναι πραγματικά ανησυχητικό γιατί η κατανάλωση παράνομης παραγωγής (“σπιτικά αποστάγματα”, νοθευμένα ποτά ή υποκατάστατα αλκοόλ κλπ.) ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία, δεδομένου ότι οι καταναλωτές εκτίθενται σε κακής ποιότητας ή ακόμα και τοξικά προϊόντα. Η έκταση των παράνομων αγορών συνδέεται άμεσα με τις υπερβολικές αυξήσεις στη φορολογία των νόμιμων προϊόντων. Απαιτείται όμως συστηματική και συγκρίσιμη έρευνα για να υπολογιστεί η έκταση αλλά και αξία του λαθρεμπορίου οινοπνευματωδών στην Ευρώπη. Είναι ευχάριστο να διαπιστώνουμε ότι οι ελληνικές αρχές είναι ενήμερες για το θέμα και επιθυμούν να το επιλύσουν, πρώτη λύση ωστόσο θα ήταν να μειώσουν τη φορολογία.
Πηγή: Capital.gr , 21/6/2016